Śledź nas na:



Komory mózgowia i opony mózgowo-rdzeniowe, rdzeń kręgowy, nerwy

Wewnętrzna budowa rdzenia kręgowego i jego funkcje:

Na przekroju poprzecznym rdzenia kręgowego widoczne są dwie warstwy: położona w środku istota szara oraz leżąca na obwodzie istota biała.

Istota szara (substantia grisea) - na przekroju poprzecznym podobna jest do rozpiętego motyla. Ciągnie się przez całą długość rdzenia w postaci kolumny w której można wyróżnić parzyste słupy, parzyste słupy tylne, oraz w piersiowym odcinku rdzenia parzyste słupy boczne. W przekroju poprzecznym słupy tworzą rogi istoty szarej: przednie, tylne i boczne. W rogach przednichleżą jądra ruchowe nerwów rdzeniowych. W rogach tylnych znajdują się jądra informacyjne, w bocznych skupiska komórek tworzących jądro pośrednioboczne i pośrednioprzyśrodkowe.

Istota biała (substantia alba) - obejmuje szczelnym płaszczem istotę szarą rdzenia istota składa się przede wszystkim z włókien nerwowych zawierających osłonkę mielinową i tworzy układ przewodzący rdzenia kręgowego. Istotę białą można podzielić na parzyste sznury przednie, boczne i tylne, w których włókna nerwowe są ułożone według określonych czynności tworząc drogi nerwowe rdzenia kręgowego. W sznurach tylnych biegną drogi informacyjne, w sznurach przednich i bocznych - drogi ruchowe, autonomiczne i także ruchowe, ale różniące się id tych poprzednich zakresem przenoszonych informacji.

Rdzeń kręgowy spełnia dwa główne zadania: jest narządem odruchów i narządem przewodzenia.

Jako narząd odruchów przyjmuje on poprzez neurony informacyjne korzeni tylnych pobudzenie z receptorów i inicjuje stereotypowe, odruchowe czynności mięśni szkieletowych, gładkich oraz gruczołów służących do utrzymania przy życiu ustroju. Wszystkie drogi służące do wykonywania tych czynność to drogi własne rdzenia.

Rdzeń jako narząd przewodzący przekazuje impulsy informacyjne z receptorów do wyższych pięter układu nerwowego, oraz impulsów ruchowych z ośrodków pnia mózgu i kory na obwód do efektorów.

 

Czynności odruchowe rdzenia, ich drogi nerwowe i znaczenie:

Drogi nerwowe rdzenia można podzielić na drogi własne , związane z jego czynnością odruchową i drogi łączące rdzeń kręgowy z mózgowiem. Te z kolei dzielą się na drogi domózgowe - wstępujące i odmózgwe - zstępujące.

Drogi własne rdzenia kręgowego - utworzone przez neuryty większości komórek nerwowych rdzenia, które dzielą się na dwie gałęzie, wstępującą i zstępującą. Włókna te tworzą w istocie białej pęczki własne, najliczniej występujące w sznurze przednim i bocznym. Pęczki te pośredniczą w przekazywaniu impulsów informacyjnych docierających na obwodowe neurony ruchowe leżące w różnych segmentach rdzenia. Na tej drodze odbywają się liczne odruchy tzw. rdzeniowe.

Drogi rdzeniowo - mózgowe - pośredniczą w przekazywaniu impulsów nerwowych z receptorów do mózgowia - są więc drogami czuciowymi. Dzielą się na trzy zasadnicze grupy: drogi wstępujące sznura tylnego, drogi rdzeniowo - wzgórzowe i drogi rdzeniowo - móżdżkowe.

  • drogi wstępujące sznura tylnego - są utworzone przez włókna korzeni tylnych rdzenia. W sznurze tylnym istoty białej rdzenia tworzą dwa pęczki włókien wstępujących: przyśrodkowy - pęczek smukły i boczny - pęczek klinowaty. Drogi wstępujące sznura tylnego przewodzą impulsy informacji epikrytycznych określanych jako czucie głębokie. Receptory tego czucia znajdują się w skórze oraz w narządach ruchu.

  • drogi rdzeniowo - wzgórzowe - rozpoczynają się w komórkach rogów tylnych istoty szarej rdzenia. Drogi te przewodzą impulsy informacji protopatycznych określanych również jako czucie powierzchowne lub prymitywne. Prowadzą one wrażenia dotyku, ucisku, bólu i temperatury. Receptory tej drogi znajdują się w tkankach powierzchownych i są to mechanoreceptory, termoreceptory, chemoreceptory i receptory odbierające wrażenia bólowe

  • drogi rdzeniowo - móżdżkowe - są skupione w dwóch pęczkach: przednim i tylnym. Drogi te prowadzą do móżdżku impulsy z mięśni i stawów. Drogi rdzeniowo - móżdżkowe przewodzą również ekstroceptywne.

 

Drogi zstępujące rdzenia kręgowego można podzielić na trzy grupy: piramidowe, pozapiramidowe i drogi z ośrodków autonomicznych mózgowia.

Drogi piramidowe - utworzone są przez neuryty komórek piramidowych kory mózgowej. Układ piramidowy kieruje wykonywaniem ruchów świadomych, dowolnych i zamierzonych. Układ piramidowy jest jednym z organów wykonawczych za pomocą którego układ nerwowy kieruje odruchami. Układ ten podlega wyłącznie ośrodkom korowym.

Drogi pozapiramidowe - maja połączenia ze wzgórzomózgowiem, z ośrodkami układu siatkowatego, z móżdżkiem, a w rdzeniu przedłużonym z jądrami przedsionkowymi. Układ pozapiramidowy ma możliwość sprawowania kontroli podświadomej czynności mięśni. Zapewnia on powstrzymanie automatyzmów ruchowych, reguluje napięcie mięśniowe i postawę ciała.

 



Zobacz także