Naskórek, jego budowa i wytwory (gruczoły, włosy, paznokcie) i ich funkcje:

Naskórek - wytworzony jest z nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Powierzchnia naskórka (warstwa powierzchowna zrogowaciała) nie jest gładka ale ma zagłębienia zwane bruzdami skóry i wyniosłości - grzebienie skóry. Tworzą one listewki skórne (linie papilarne). Najbardziej regularne są one na opuszkach palców i na powierzchniach dłoniowych rąk i podeszwowych stóp.

Najbardziej powierzchowne komórki naskórka ciągle się złuszczają. Chroni to ustrój przed wnikaniem w głąb skóry drobnoustrojów. W nowe komórki zaopatruje naskórek warstwa rozrodcza. Między nią a skórą właściwą są komórki barwnikotwórcze (melanocyty), wytwarzające pigment - melaninę.

Do wytworów naskórka zaliczamy: gruczoły skórne (łojowe, potowe i mleczne), paznokcie i włosy.

GRUCZOŁY:

• Gruczoły łojowe - znajdują się w skórze właściwej i związane sa zazwyczaj z włosami. Pozbawione ich są powierzchnie dłoniowe rąk oraz podeszwowe stóp. Łój chroni organizm przed przenikaniem wody, nadmiernym parowaniem, ma też właściwości bakteriostatyczne.

• Gruczoły potowe - istnieją ich dwa rodzaje: ekrynowe - zbudowane w postaci pojedynczej cewki, oraz apokrynowe - cewkowate rozgałęzione. Część wydzielnicza tych gruczołów jest w najgłębszych warstwach skóry właściwej, a na powierzchnię skóry pot wydostaje się porami. Gruczoły ekrynowe rozmieszczone są na całej powierzchni skóry, z wyjątkiem napletka, czerwieni warg i warg sromowych mniejszych. Gruczoły apokrynowe w największej liczbie są w skórze brodawek sutkowych, w dole pachowym, w okolicy pępka, narządów płciowych i dookoła odbytu.

• Gruczoły mleczne - to największy gruczoł skóry. Sutki położone są w tkance podskórnej. Na szczycie sutka znajduje się brodawka sutkowa, otoczona otoczką. Wydzielina gruczołu sutkowego (mleko)to pokarm dla noworodków i niemowląt.

PAZNOKCIE - pokrywają grzbietowe powierzchnie opuszek wszystkich palców. W paznokciu wyróżnia się brzeg wolny, brzegi boczne i brzeg zakryty. Brzegi boczne i brzeg zakryty objęty jest fałdem skórnym (wałem paznokcia). Paznokieć wnika w szczelinę położoną pod wałem, która tworzy zatokę paznokcia.

Paznokieć składa się z ukrytego w zatoce korzenia, ciała paznokcia i części wolnej. Dzięki unerwieniu macierzy paznokieć jest wrażliwy na ucisk.

WŁOSY - to wytworu warstwy rozrodczej naskórka. Pierwsze włosy powstają już u płodu, pokrywając skórę delikatnym meszkiem. W okresie dojrzałości płciowej powstają włosy pachy i łonowe. U mężczyzn pojawia się zarost na twarzy i szyi, oraz w nozdrzach przednich, otworach słuchowych i okolicy odbytu.

Włos składa się z ukrytego w skórze korzenia oraz łodygi włosa. Włosy odgrywają rolę czułych receptorów dotykowych oraz ochronną.

Skóra właściwa i tkanka podskórna:

Skóra właściwa - powierzchnia skóry właściwej, przylegająca do naskórka nie jest gładka, lecz pofałdowana w tzw. Brodawki skórne. Tę część skóry określa się jako warstwa brodawkowa.

Głębsza warstwa skóry właściwej, gdzie są włókna sprężyste i klejodajne, nadające jej sprężystość i rozciągliwość, to warstwa siatkowata. Zawiera ona naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe, gruczoły wydzielnicze skóry oraz brodawki i cebulki włosowe. Skóra właściwa spełnia rolę narządu czucia oraz ma możliwość czynnej regulacji temperatury ustroju.

Tkanka podskórna - składa się z tkanki luźnej łącznej i podściółki tłuszczowej. Tkanka podskórna umożliwia skórze przesuwalność przez połączenie z powięzią lub okostną, a podściółka tłuszczowa stanowi zapas substancji odżywczych i amortyzuje nadmierne uciski zewnętrzne.