Budowa, funkcje i osobniczy rozwój czaszki
Czaszka tworzy osłonę kostną dla mózgowia i narządów zmysłów, oraz dla początkowych odcinków układu pokarmowego i oddechowego. Na czaszce wyróżnia się dwie różne części: mózgoczaszkę (neurocranium) i trzewioczaszkę (splanchnocranium).
Mózgoczaszka ma kształt kulisty i leży nad twarzoczaszką. Część górna czaszki składa się z płaskich kości w kształcie płytek. Zbudowane są one z dwóch blaszek istoty zbitej: grubszej zewnętrznej i cieńszej wewnętrznej. Między nimi znajduje się śródkościec - czyli istota gąbczasta zawierająca szpik kostny i naczynia krwionośne.
Kości trzewioczaszki mają różny kształt. Tworzą one kostna obudowę oczodołów, jamy nosowej o jamy ustnej.
Cała czaszka składa się z 29 kości. Siedem z nich tworzy mózgoczaszkę, a pozostałe trzewioczaszkę.
Pojemność jamy czaszki pozostaje w związku z objętością mózgowia i wynosi u mężczyzn ok. 1500 cm, a u kobiet ok. 1380 cm.
Kości mózgoczaszki:
-
czołowa (os frontale) - 1
-
ciemieniowa (os parietale) - 2
-
potyliczna (os occipitale) - 1
-
klinowa (os sphenoidale) - 1
-
skroniowa (temporale) - 2
Kości trzewioczaszki dzielimy na trzy grupy:
-
kości czaszki twarzowej - 15
-
kosteczki słuchowe - 6
-
kość gnykowa - 1
Kości czaszki twarzowej parzyste (6):
-
nosowa (os nasale)
-
jarzmowa (os zygomaticum)
-
szczęka (maxilla)
-
łzowa (os lacrimale)
-
małżowina nosowa dolna (concha nasalis inferior)
-
podniebienna (platinum)
Kości czaszki twarzowej nieparzyste (3):
-
sitowa (os ethmoidale)
-
lemiesz (vomer)
-
żuchwa (mandibula)
Kosteczki słuchowe (ossicula auditus):
-
młoteczek (malleus)
-
kowadełko (incus)
-
strzemiączko (stapes)