Przysadka mózgowa, jej budowa, wydzielane hormony i ich rola w organizmie
Przysadka mózgowa - jest częścią międzymózgowia, z którym jest połączona lejkiem. Leży w zagłębieniu siodła tureckiego trzonu kości klinowej. Składa się z części gruczołowej i nerwowej. Przysadka ma kształt owalny.
Działanie: reguluje procesy przemiany materii, kontroluje gospodarkę wodną oraz funkcje innych gruczołów dokrewnych (nadnerczy, tarczycy, gonad).
Niedoczynność przysadki powoduje karłowatość, a nadczynność gigantyzm.
Przysadka wydziela:
-
somatotropinę (sth) - uczestniczy w przemianie białek, węglowodanów, tłuszczów i soli mineralnych. Nadmiar somatotropiny u dorosłego osobnika powoduje rozrastanie się kości wszerz (akromegalia).
-
prolaktyna (PRL) - jest wydzielana przez przysadkę po porodzie, powoduje wytwarzani mleka przez komórki wydzielnicze sutków.
-
tyreotropina (TSH) - pobudza do działania komórki tarczycy
-
folikulostymulina (FSH) - u kobiet reguluje rozwój pęcherzyków jajnikowych a u mężczyzn zależy od niego spermatogeneza.
-
luteotropina (LH) - pobudza gruczoły dokrewne jajnika i jądra.
-
adrenokortykotropina (ACTH) - pobudza korę nadnerczy.
-
melanotropina (MSH) - reguluje wydzielanie i rozmieszczenie w skórze barwnika melaniny.
-
wazopresyna - kurczy mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i zwiększa resorpcję zwrotną wody w nerkach
-
oksytocyna - działa obkurczająco na ciężarna macicę co ułatwia poród
Hormony pobudzające:
-
somatoliberyna - uwalnia somatotropinę
-
tyroliberyna - uwalnia tyreotropinę
-
gonadoliberyna - uwalnia hormony gonadotropowe
-
kortykoliberyna - uwalnia kortykotropinę
Hormony hamujące:
-
somatostatyna - hamuje uwalnianie hormonu wzrostu
-
prolaktostatyna - hamuje uwalnianie prolaktyny
-
melanostatyna - hamuje uwalnianie melenostymuliny