Międzymózgowie, jego budowa i funkcje
Międzymózgowie jest częścią przodomózgowia. Warunkuje spełnienie wszystkich czynności zależnych od autonomicznego układu nerwowego np. połykanie. Składa się głównie z tworów otaczających komorę trzecią. Do międzymózgowia należą:
-
podwzgórze
-
wzgórze
-
nadwzgórze
PODWZGÓRZE
Jest widoczne na powierzchni podstawnej mózgowia. Podwzgórze ma wpływ na wszystkie procesy istotne równowagi wewnętrznej ustroju tzw. homeostazy. Odgrywa równie ważną rolę w regulacji przemiany materii (białek, tłuszczów i węglowodanów). Wyróżniamy podwzgórze przednie, środkowe i tylne.
Podwzgórze przednie
Jest to część nadwzrokowa. Zawiera trzy pary jąder takie jak: jądro skrzyżowania, jądro nadwzrokowe i jądro przykomorowe. Czynności jąder poza jądrem skrzyżowania związane są z neurosekrecją. Uszkodzenie ich powoduje zaburzenie gospodarki wodnej. Część przednia podwzgórza uczestniczy też w regulacji temperatury ciała. Uszkodzenie jąder tej części prowadzi do przegrzania ustroju.
Podwzgórze środkowe (lejkowo-guzowe)
Do przodu od półkolistej wyniosłości nazywanej ciałem suteczkowatym podwzgórze uwypukla się w postaci guza popielatego. Z jego części przedniej wyrasta zwężający się ku dołowi lejek. Stanowi on połączenie guza popielatego z przysadką. W jądrach guza popielatego znajdują się nadrzędne ośrodki autonomiczne takie jak:
-
ośrodek termoregulacji
-
przyjmowanie pokarmów
-
gospodarki wodno-mineralnej
-
regulowanie przemian tłuszczowych
-
krążenia
-
regulowanie czynności gonad
Tu mieszczą się ośrodki głodu i sytości.
Podwzgórze tylne (suteczkowe)
W tylnej części podwzgórza bezpośrednio przed dołem międzykonarowym znajdują się półkoliste wyniosłości tzw. ciała suteczkowate. Ich jądra mają wpływ na regulowanie temperatury ciała. Uszkodzenie ich spowoduje przechłodzenie, hipotermie ciała.
WZGÓRZE
Ma kształt jajowaty. Stanowi główny ośrodek podkorowy czucia. Wzgórze jest ważną centralą koordynacyjną i stacją przekaźnikową łączącą kresomózgowie z tyłomózgowiem, ośrodkiem wzrokowym i z innymi ośrodkami półkul mózgowych kresomózgowia. Posiada dwa bieguny: przedni i tylny oraz cztery powierzchnie: górna, boczną, dolną i przyśrodkową. Biegun przedni węższy jest skierowany w stronę otworu międzykomorowego. Biegun tylny zaokrąglony tworzy tzw. poduszkę. W jego części bocznej znajduje się owalna wyniosłość czyli ciało kolankowate boczne. Zawiera ono ośrodki informacji wzrokowej, a wychodzące z nich włókna tworzą promienistość wzrokową. Ciało kolankowate przyśrodkowe zawiera ośrodki informacji słuchowych, a wychodzące z nich włókna tworzą promienistość słuchową. Niekiedy ciało kolankowate przyśrodkowe i boczne wyodrębnia się ze wzgórza jako odrębną część - zawzgórze (najbardziej wysunięta ku tyłowi część wzgórza).
NADWZGÓRZE
Znajduje się po stronie grzbietowej przykryte przez półkule mózgu. Głównymi częściami nadwzgórza są:
-
Gruczoł wydzielania wewnętrznego - szyszynka. Wytwarza melatoninę, która wpływa na opóźnienie dojrzewania płciowego i na ośrodki kontrolujące sen i czuwanie.
-
Parzyste uzdeczki - z połączenia w tylnej ścianie komory trzeciej z dwóch prążków rdzennych wzgórza (pasmo istoty białej) powstaje spoidło uzdeczek. Bocznie od spoidła uzdeczek znajduje się niewielki trójkąt uzdeczek w którym znajdują się jądra uzdeczek.. Przez parzyste uzdeczki i ich spoidło przechodzą drogi z węchomózgowia, z ciała migdałowego, gałki bladej i biegną do śródmózgowia.
Do międzymózgowia zalicza, się także komorę trzecią. Jest to wąska szczelina leżąca w płaszczyźnie pośrodkowej miedzy wzgórzami. Od dołu ogranicza ją podwzgórze. Ku tyłowi komora trzecia przechodzi w wodociąg mózgu, z przodu zaś przez parzysty otwór międzykomorowy łączy się z komorami bocznymi. Na jej głównej bocznej ścianie przebiega nieco skośnie bruzda podwzgórzowa oddzielająca wzgórze od podwzgórza. Powyżej niej znajduje się zrost międzywzgórzowy.