Trzustka:

Trzustka jest to gruczoł wydłużony, płatowaty, o budowie zrazikowej, leżący poprzecznie na tylnej ścianie jamy brzusznej, za żołądkiem, głównie po stronie lewej (częściowo po prawej). Dzieli się na głowę, trzon i ogon. Głowa trzustki, leży najbardziej w prawo, trzon położony jest poprzecznie w stosunku do kręgosłupa i przechodzi w ogon, który dochodzi aż do wnęki śledziony. Pod względem czynnościowym można podzielić trzustkę na część zewnątrz - i wewnątrzwydzielniczą.

Część zewnątrzwydzielnicza utworzona jest z płacików trzustki, których wydzielinę, zwaną sokiem trzustkowym odprowadza przewód trzustkowy do dwunastnicy. Sok trzustkowy zawiera enzymy (trypsyna, chymotrypsyna, lipaza, amylaza) trawiące białka, cukry

i tłuszcze.

Część wewnątrzwydzielniczą (dokrewną) trzustki tworzą komórki, tzw. wysepki Langerhansa, produkujące hormony - insulinę i glukagon.

Wątroba:

Wątroba jest największym gruczołem ustroju, leży tuż pod przeponą, głównie po stronie prawej. W wątrobie dorosłego człowieka wyróżniamy 4 płaty: duży płat prawy, mniejszy płat lewy, płat czworoboczny i płat ogoniasty. Między płatami ciągnie się bruzda poprzeczna, zwana wrotami wątroby, przez którą wchodzą do wątroby: żyłą wrotna, tętnica wątrobowa i nerwy, wychodzą zaś: żyła wątrobowa, naczynia limfatyczne i przewód wątrobowy wyprowadzający żółć z wątroby do pęcherzyka żółciowego i dwunastnicy. Unaczynienie wątroby jest specyficzne, odmienne niż w innych narządach, gdyż otrzymuje ona krew z

dwu źródeł: około70% z żyły wrotnej i około 30 % z tętnicy wątrobowej.

Żyła wrotna prowadzi krew żylną z żołądka, jelita cienkiego, grubego, trzustki, śledziony, Krew ta zawierająca wchłonięte produkty przemiany i substancje toksyczne musi przejść przez filtr wątroby, po czym kilkoma żyłami wątrobowymi doprowadzana jest do żyły głównej dolnej.

Komórki wątroby produkują żółć bez przerwy, jednak tylko w czasie trawienia większych posiłków odpływa ona do jelita. W przerwach między okresami trawienia doprowadzana jest do pęcherzyka żółciowego, w którym jest magazynowana i ulega zagęszczeniu. Żółć odgrywa ważną rolę w trawieniu i wchłanianiu tłuszczu. Jest ona płynem o żółtej barwie (obecność barwnika bilirubiny). Zasadniczym składnikiem żółci są kwasy żółciowe, cholesterol, kwasy tłuszczowe. Nadmierne nagromadzenie się we krwi barwnika bilirubiny powoduje zabarwienie skóry, błon śluzowych i białkówki oka na kolor żółty. Stan taki nazywamy żółtaczką.

Funkcje wątroby:

• wytwarza żółć niezbędną w trawieniu tłuszczów

• magazynuje glikogen (z chwilą zapotrzebowania rozpada się na glukozę-podstawowy materiał energetyczny ustroju),tłuszcze, białka i witaminy

• reguluje poziom poszczególnych aminokwasów we krwi

• wytwarza białka osocza krwi (albuminy, globuliny, fibrynogen

• wydziela do krwi enzymy i czynniki krzepnięcia krwi (protrombinę oraz heparynę)

• bierze udział w tworzeniu i rozkładaniu krwinek czerwonych

• pełni rolę odtruwającą przez wychwytywanie z krwi substancji trujących

• jest centralnym narządem przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów

Jelito grube:

Jelito grube jest końcową częścią przewodu pokarmowego, zaczyna się w prawym dole biodrowym. Dzieli się na:

• jelito ślepe (kątnica) wraz z wyrostkiem robaczkowym

• okrężnicę

• odbytnicę

Pomiędzy jelitem cienkim a grubym znajduje się zastawka krętniczo - kątnicza zapobiegająca cofaniu się treści pokarmowej.

Kątnica jest najszerszą częścią jelita. Od kątnicy odchodzi cienki uchyłek, tak zwany wyrostek robaczkowy, który nie bierze udziału w trawieniu, często światło jego ulega zarośnięciu.

Okrężnice ze względu na jej przebieg dzielimy na okrężnicę wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą.

Odbytnica jest końcowym odcinkiem jelita grubego, zakończona otworem leżącym na wysokości kości guzicznej - zwanym odbytem (są tam dwa mięśnie okrężne - wewnętrzny zwieracz odbytu zbudowany z mięśniówki gładkiej i zewnętrzny zbieracz odbytu zbudowany z mięśniówki poprzecznie prążkowanej)

Udział jelita grubego w procesach trawiennych jest niewielki. Do jelita grubego dociera treść zawierająca pewne ilości nie przetrawionego pokarmu (na które działają dalej enzymy jelita cienkiego oraz pokarm nie dający się strawić). W jelicie grubym żyje bogata flora bakteryjna (bakterie fermentacyjne i gnilne). Główna funkcja jelita grubego polega na odciągnięciu wody od treści jelitowej, toteż ściany jelita mają zdolność intensywnego jej wchłaniania. Niektóre bakterii tworzących florę bakteryjną jelita grubego produkują witaminy z grupy B.

Wydalanie kału, czyli defekacja jest to czynność odruchowa. Kał gromadzący się w odbytnicy podrażnia zakończenia nerwów śluzówki. Podrażnienie biegnie przez włókna nerwów dośrodkowych komórek nerwowych istoty szarej rdzenia kręgowego w okolicy lędźwiowo - krzyżowej. Z komórek tych włókna ośrodkowe przesyłają podnietę do mięśniówki jelita grubego i zwieraczy odbytu.