Śledź nas na:



Morfologiczny podział kości, połączenia kości

Połączenia kości:

Stawy lub połączenia maziowe (articulationes et juncturae synoviales).

Każdy staw wolny składa się z powierzchni stawowych, torebki stawowej i jamy stawowej.

Powierzchnie stawowe (facies articulares) - to zazwyczaj gładkie połączenia dwu lub więcej kości stykających się ze sobą. Mogą mieć różny kształt, ale zazwyczaj powierzchnia jednej kości jest wypukła - główka stawowa, a druga wklęsła- panewka. Każda z nich pokryta jest najczęściej chrząstką szklistą, zwaną chrząstka stawową. Ma ona zazwyczaj 0,5 - 3 m, jest gładki i odporna na tarcie.

Torebka stawowa (capsula articularis) - łączy powierzchnie stawowe kości i tworzy osłonę stawu. Składa się z warstwy włóknistej i maziowej.

  • Błona włóknista (membrana fibrosa) - zawiera włókna klejodajne i mniej elastycznych. Zewnętrzne, wzmacniające wiązki włókien to więzadła (ligamenta). Wpływają one na rodzaj i zakres ruchów w stawie.

  • Błona maziowa (membrana synovialis) - jest cienka, delikatna, bogato unaczyniona i unerwiona. Na powierzchni wewnętrznej pokryta jest komórkami łącznotkankowymi, które wydzielają maź stawową. To gęsty ciągnący się płyn. Jej zadanie to zmniejszanie do minimum tarcia w stawie. Jest jakby smarem.

Jama stawowa (cavum articulare) - to szczelinowata przestrzeń występująca między powierzchniami stawowymi, za życia wypełniona jest mazią.

W niektórych stawach znajdują się też elementy uzupełniające:

  • obrąbek stawowy (labrum glenoidale) - powiększa i pogłębia panewkę

  • chrząstka śródstawowa (discus articulationes) - dopasowuje powierzchnie stawowe, dzieli staw na dwie komory, czym zwiększa jego ruchomość.

  • łękotki stawowe (memiscus articulationes) - wyrównują niedopasowane powierzchnie i służą jako przsuwalne powierzchnie stawowe.

Stawy dzieli się na proste (simpleź) i złożone (composita). Zależy to od liczby kości biorących udział w tworzeniu danego stawu. W stawie prostym łączą się ze sobą dwie kości a w złożonym trzy i więcej. Jeżeli przy wykonywaniu jakiegoś ruchu zaangażowanych jest dwa lub więcej stawów to nazywamy je sprężonymi.

Ze względu na rodzaj wykonywanych ruchów stawy dzieli się na jednoosiowe (jeden stopień swobody), dwuosiowe (dwa stopnie swobody) i wieloosiowe (trzy stopnie swobody).

Stawy jednoosiowe:

  • zawiasowy (ginglymus) - główka stawowa w kształcie walca a panewka to przybliżony negatyw główki. Ruchy: zginanie - prostowanie wokół osi prostopadłej do osi długiej kości (stawy międzypaliczkowe)

  • obrotowy (trochoidea) - ma cylindrycznie ukształtowana główkę stykającą się bocznie z panewką. Główka obraca się równolegle do osi długiej kości (staw promieniowo - łokciowy bliższy)

  • śrubowy (cochlearis) - uważany jest za odmianę stawu jednoosiowego. Wykonuje się w nim ruch obrotowy wokół własnej osi z posuwistym (staw szczytowo - obrotowy pośrodkowy)

Stawy dwuosiowe:

  • kłykciowy (condylaris) - ma główkę stawową eliptyczna w długiej i krótkiej osi. Panewka stawowa jest wklęsła w obu osiach (staw promieniowo - nadgarstkowy)

  • siodełkowy (sellaris) - ma obie powierzchnie stawowe w kształcie siodła. Ruchy tutaj to ku przodowi i tyłowi oraz z boku na bok (staw nadgarstkowo - śródręczny kciuka).

Stawy wieloosiowe:

kuliste (spheroidae) - główka stawowa jest mniejszym lub większym wycinkiem kuli. Dzieli się je na:

  • kuliste wolne - np. staw ramienny

  • kuliste panewkowe - np. staw biodrowy

Ruchy w stawach kulistych mogą odbywać się wokół dowolnych osi. Mogą tu również zachodzić ruchy złożone.

  • płaskie (planae) - maja płaskie lub prawie płaskie powierzchnie stawowe główki i panewki. Ruchomość- w nich jest nieznaczna.

  • nieregularne - to te w których powierzchnie stawowe są nieregularne. Ruch jest w nich możliwy dzięki chrząstce śródstawowej (mostkowo - obojczykowy)

Połączenia kości ścisłe (synarthroses) - dzielimy je na: więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty.

Więzozrost (syndesmosis) - występuje w trzech postaciach:

  • więzozrostu włóknistego (syndesmosis fibrosa) - utworzonego przez włókna klejodajne, (błony międzykostne przedramienia i goleni)

  • więzozrostu sprężystego (syndesmosis elastica) - tu elementem łączącym kości są włókna sprężyste, elastyczne, nadające tkance żółte zabarwienie, (więzadła żółte rozpięte między łukami kręgów)

  • szwów (suturae) - gdzie włókna łączące kości są bardzo mocne i krótkie.

Szwy dzielimy na:

  • piłowate (serrata) - nieregularne brzegi jednej ości wchodzą we wgłębienia drugiej. To najmocniejsze i najczęstsze połączenie kości sklepienia czaszki (kość2. czołowa z kość3. mi ciemieniowymi).

  • gładkie lub proste (plana) - połączenie kości których brzegi są prawie proste, (połączenie wyrostków podniebiennych kości szczęki górnej).

  • łuskowe (squamosa) - przebiega skośnie do powierzchni kości, a brzegi kości zachodzą na siebie dachówkowato (łuska kości skroniowej na kość6 ciemieniową).

  • wklinowanie (gomphosis) - to rodzaj szczególnego umocowania zębów w szczękach.

Połączenia chrzęstne (juncturae cartilaginae) -to połączenia kości z chrząstką szklistą lub włóknistą. To częste połączenia kości w okresie rozwoju organizmu. W miarę dojrzewania większość chrząstkozrostów przekształca się w kościozrosty (synostosis).

 



Zobacz także